Ka lê binêrin avakirina Nînjiy Novgorod di çîrokên gel de çawa tê vegotin:

Dema ku Şahê Spî bi parastvanên xwe re di çemê Volgayê de avjenî dikir li Çiyayên Dyatlovê rawestiyan û li vir Mordovyayiyên ji bo xwedawendên xwe yên pagan dia dikirin, dîtin. Şahê Spî ferman da xizmetkarên xwe, ku ji bo her serekê Mordovyayî fiçiyeke zêr û zîv diyarî bikin. Serekên Mordovyayî jî ji bo spasiya xwe pêşkeş bikin, beroşên tijî nan, hingiv û xwê ji Şahê Spî re şandin. Lê ciwanên qasid ên Mordovyayî di rê de westiyan û ew hemû nan, hingiv û xwê xwarin û ji bo kes nebihîze ew beroş tijî ax û xîz kirin û pêşkeşî şah kirin.

Şah bi spasî ew diyarî qebûl kirin û bi gotinên, "Ji bo ku te axa Mordovyayê da destê me" ez spasiya te dikim. Ji ber ku ew difikirî ku Mordovyayiyan axa xwe daye wî. Şah avjeniya xwe ya di çem de domand û ew ax û xîz li rêya xwe belav kir. Li cihên ku wî bi çengan ew ax û xîz lê belav kir bajar, li cihên ku bi kulman jî belav kir şûnwarên mezin ava kirin.

Bi vî awayî Rûs hatin ser axa Mordovyayê û li perava çemên Oka û Volgayê jî 'Bajarê Nû', yanî Novgorod ava kirin. Navê bajêr paşê bû Nîjniy (jêr) Novgorod. Ev jî belkî ji ber ku Velikiy Novgoroda di nava sedsala 9an de li rojavayê bakur ê Rûsyayê hatibû avakirin li axa jêr bû, belkî jî li gorî bajarê berê hîn li jêr çem bû.

1. ©Sputnik/Retroduksiyona kartpostalan a aîdê destpêka sedsala 20an, ku dîmenê Panayira Nîjniy Novgorod ya ji koleksiyonê M. A. Blinovî tê de cih digire
2. ©Sputnik/Çemê Volga yê li nêzikî Nîjniy Novgorodê. Ji reproduksiyona wêneyên M. Dmitriev (1858-1948)
3. ©Sputnik/Otomobîla pêşîn a Rûsî ya bi dizayna Yakovlev û Freze, li Fûara Pişesazî û Hunerê ya Rûsyayê ye, ku li Nîjniy Novgorodê hat lidarxistin. 1886. Ji reproduksiyona wêneyan a M. P. Dmitriev

Di sedsala 19an de dema ku Nînjiy bû navenda bazirganiya welêt, navê 'cizdanê Rûsyayê' li vî bajarî hat kirin. Panayira ku wan deman li Nîjniy Novgorodê hat danîn, li tevahiya welêt ew qas bi bandor bû, ku buhayên tiştan li gorî wê panayirê dihatin diyarkirin.

Peywira avakirina cihekî wekî Sûka Panayirê ya Nînjiy Novgorodê, ku ji bo bajêr xwediyê girîngiyeke mezin e, ji bo Avahîsaz Agustín de Betancourt hat dayîn, ku wî avahiya Manej a li Moskowê ava kiribû û paşê jî qismê teknîkî yê înşeata Katedrala Ezîz Isaac bi rêve biribû.

Di serdema Sovyetan, di navbera salên 1932-1990an de navê Nînjiy Novgorodê ji bo xatirê nivîskarê Rûsî Maksîm Gorkî yê ku li vî bajarî ji dayik bû, wekî Gorkiy hat guhertin.

Cadeya Bolşaya Pokrovskaya ya li Nîjniy Novgorodê ti caran vala namîne, geştyar bi şev û rojan kêfê ji mîmariya avahiyan digirin û ji firoşkaran tiştên xemilandinê dikirin û li vê cadeyê digerin. Şêniyên Nîjniy Novgorodê jî li vir bi kêfxweşî demê derbas dikin.

Li ser cadeya Bolşaya Pokrovskayayê Şanoya Akademîk a Dewleta Nîjniy Novgorod a Maksîm Gorkî heye, ku ew yek ji şanoyên herî kevn ên Rûsyayê ye. Şanoya drama ya Nîjniy Novgorodê tekane şanoya Rûsyayê ye, ku ji sala 1901an û vir ve hemû lîstikên Gorkî nivisîne li vir tên lîstin.

Li vir yek ji avahiyên avahîsaziyê yên ku hêjayî dîtinê ye jî, avahiya Bankaya Dewletê ya bi şiklê neo-Russian hatiye çêkirin.

1. ©Sputnik/Varvara Gert'e/Şanoya Dramaya Akademîk a Dewletê ya Nijegorod Maksîm Gorkî
2. ©Sputnik/Varvara Gert'e/Peykerê N. A. Dobrolyubov li Nîjniy Novgorodê
3. ©Sputnik/Yuriy Somov/Avahiya Bankaya Dewletê li Nîjniy Novgorodê. Avahîsaz V. Pokrovskiy. 1913

'Pokrovka'ya li Nîjniy Novgorodê herwisa bi peykerên xwe yên hesin jî navdar e. Cade ji aliyê polîsekî bere ve tê vekirin, ku geştyaran vedixwîne lêkolînkirina xweşikiyên bajêr. Hebkî pêş de jî wênegirekî ku wêneyê kûçikekî digire, boyaxkarekî pêlavan, mirovekî bi kavalye, jineke hezkiriya modayê ya li ber neynikê, peywirdarekî derî û kemanjenek derdikeve hemberî we. Li nêzikî firoşgeha 'Hunerên destî' nêrevanek bi kurikekî re li ser bankekê rûdine, bazirganê ji Nîjniy Novgorodê yê rûken jî wekî ku wan mêvanan ji bo gera li ser cadeyê vebixwîne, disekine. Li nêzîkî Ofîsa Ragihandinê (telgrafa navendî) jî karmendekî postexane yê bi bisîkletê disekine. Pisîkekî xwe bi kornişîna avahiyê ve girtiye tê dîtin. Lê li bajêr ya herî navdar peykerê 'Bizina Dilgeş' e. Şêniyên Nîjniy Novgorodê wisa bawer dikin ku ger ew derkevin ser pişta bizine û qoçên wê mizbidin, dê hemû daxwazên wan pêk werin.

Cadeya Bolşaya Pokrovskayayê hemû cih û qadên sereke yên hêja yên bajêr digihîne hevdu.

1. ©Sputnik/Mikhail Beznosov/Peykerê xwendekarekî li Nîjniy Novgorodê
2. ©Sputnik/Mikhail Beznosov/Peykerê Hosteyê Napêjiyê li Nîjniy Novgorodê
3. ©Sputnik/Varvara Gert'e/Peykerê 'Bizina Dilgeş' ê li Nîjniy Novgorodê

Kremlîna Nîjniy Novgorodê sedema sereke ya şanaziya şêniyên bajêr e. Di destpêka salên sedsala 16an de ji bo xweparastina ji êrîşên tataran dest bi avakirina avahiya Kremlînê hat kirin. Bedena bi dirêjahiya 2 kîlomitroyan a kelehê, bi 13 bircan hat qewîkirin lê di roja me ya îro de 12 birc mane.

Derbarê Kremlînê de gelek efsane hene. Tê gotin ku navê birca Koromyslovayê (Hiçik) ji ber ku jineke bi mêr ya bi navê Alyona, ku ji bo avanînê derketibû û ji bo qewîkirina dîwaran bi hiçik û satilên xwe ve di nava dîwarên bircê de hatiye veşartin, li vir hatiye kirin.

Ji bilî vê yekê tê ragihandin ku li cihekî di kûrahiya vedanên Kremlîna Nîjniy Novgorodê de pirtûkxaneya navdar a kinyazê dawî û qeyserê ewil ê Rûsyayê Îvan Groznî veşartiye. Her çiqas heta niha ji bo vê yekê ti delîlek nehatibe dîtin û koleksiyoneke pirtûkan dernekitebe jî kesên ji efsaneyê bawer dikin, diparêzin ku ji ber mercên erde yên zehmet û hebûna ava binerde nayên dîtin.

1. ©Sputnik/Oleg Zoloto/Dîtina Nijegorod Kremlînê
2. ©Sputnik/Varvara Gert'e/Katedrala Mîkaîl a li qada Nijegorod Kremlînê
3. ©Sputnik/Ekaterina Chesnokova/Pêşenga li ser dîwarê Kremlîna Nijegorodê
4. ©Sputnik/Ekaterina Chesnokova/Birca Kremlîna Nijegorodê
5. ©Sputnik/Evgenya Novozhenina/Nêrdewana Çkalovskaya li Nîjniy Novgorodê

Mirov dikare bi nêrdewana mezin a Çkalovskayayê ji Kremlîna Nijegorodê dakeve perava çemê Volgayê. Ev nêrdewan jî yek ji bîrdariyên hêja yên bajêr e, bi gotineke din qertvîzit e. Nêrdewana ku ji 442 pêlekanan pêk tê, li gorî pêkanîna hejmara 8an hatiye çêkirin, li cihên ku xetên wê digihêjin hevdu jî ji bo temaşekirina menzereya çem platformên çavdêriyê hene.

Avakirina nêrdewanê ji bo serkeftina şerê Stalîngradê di sala 1943yan de dest pê kir.

Nîjniy Novgorod di nava bajarên ku dê mazûvaniya pêşbirkên Kûpaya Cîhanê ya FIFA-2018an bikin de cih digire. Li Stadyûma Nîjniy Novgorodê ya ku li herêma çemê Okayê digihêje çemê Volgayê cih digire, tevlî 16 pêşbirkên dawî û bêjandinên çaryekfînale jî di nav de, wê 6 maç werin lîstin.

Li gorî dizayna avahîsazan arenaya werzîşê, yek jê av yek jî ba, bi şêweyê du taybetmendiyên serdest ên xwezaya Nîjniy Novgorodê hatiye çêkirin. Baniya stadyûmê spî, vekirî û ji panelên şefaf ên ji rengê şîna tarî hat çêkirin û ji bo koltixên li dora stadyûmê jî heman reng hatiye bikaranîn.

Di dema pêşbirkên Kûpaya Cîhanê ya FIFA-2018an de stadyûm dê karibe 45 hezar kesan bihewîne. Piştî şampiyoniya cîhanê jî dê wekî komplekseke werzîşê ya xwedî pir fonksiyon were bikaranîn. Di heman demê de wê li stadyûmê konser, numayîşên cuda û fuar jî werin lidarxistin.

Bi balafirê: Rêwiyên ji bo Nîjniy Novgorodê li balafirxaneya navdewletî ya Strigino werin pêşwazîkirin. Rêwitiya ji Moskowê saetekê derbas dike.

Bi trênê: Rêwitiya trênê ya ji Moskowê heta Nîjniy Novgorodê dibe ku 3,5-7 saetan biajo.

Bi otobusê: Ji termînala otobusan a Moskowê heta Nîjniy Novgorodê dibe ku 6-8 saetan biajo.